De indios y fogones : los sabores de la memoria y la cocina en Tuta, Boyacá.

dc.contributor.advisorOspina Florido, Byron Giovannyspa
dc.contributor.authorBohórquez Palacios, Lizeth Stephaniespa
dc.coverage.spatialTuta, Boyacáspa
dc.date.accessioned2022-04-25T14:47:47Z
dc.date.available2022-04-25T14:47:47Z
dc.date.issued2021
dc.description.abstractEste trabajo de grado busca indagar cómo la comida se constituye en un dispositivo de memoria social y familiar. Este proceso de indagación fue orientado por una aproximación etnográfica donde exploro desde mi evocación, cómo se construyen o reconocen identidades a partir de dispositivos de memoria. A través de la narración de una receta típica del municipio de Tuta en el departamento de Boyacá, conocida como "Indio". Dicha exploración es llevada al aula escolar, a través de ejercicios sobre la memoria. De igual forma se proponen nuevas estrategias para la sistematización de la practica pedagógica, escudriñando categorías desde la etnografía y transposicionándolas en el ámbito educativo.spa
dc.description.abstractenglishThis degree work seeks to investigate how food becomes a social and family memory device. This process of inquiry was guided by an ethnographic approach where I explore, from my evocation, how identities are constructed or recognized from memory devices. Through the narration of a typical recipe from the municipality of Tuta in the department of Boyacá, known as "Indio". This exploration is taken to the school classroom, through exercises on memory. In the same way, new strategies are proposed for the systematization of pedagogical practice, scrutinizing categories from ethnography and transpositioning them in the educational field.eng
dc.description.degreelevelPregradospa
dc.description.degreenameLicenciado en Ciencias Socialesspa
dc.format.mimetypeapplication/pdfspa
dc.identifier.instnameinstname:Universidad Pedagógica Nacionalspa
dc.identifier.reponamereponame: Repositorio Institucional UPNspa
dc.identifier.repourlrepourl: http://repositorio.pedagogica.edu.co/
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/20.500.12209/17113
dc.language.isospa
dc.publisherUniversidad Pedagógica Nacionalspa
dc.publisher.facultyFacultad de Humanidadesspa
dc.publisher.programLicenciatura en Ciencias Socialesspa
dc.relation.referencesAguilar Piña, P. (2001). Por un marco teórico conceptual para los estudios de antropologia de la alimentación. Anales de antropología. Revista UNAM. Instituto de investigaciones antropológicas de la Universidad Autónoma de México.14.
dc.relation.referencesAlcaldia Municipal de Tuta, E. A. (2018). Política pública de seguridad alimentaria municipio de Tuta, Boyacá. 2018-2023. Tuta, Boyacá.
dc.relation.referencesAlcaldia Municipal de Tuta, Y. S. (2020). 'Tuta Compromiso de Todos' Plan de desarrollo municipio de Tuta. 2020-2023. Tuta.
dc.relation.referencesAponte Otálvaro, Jorge Enrique, Mendoza Romero, Nydia Constanza, & Rodríguez Ávila, Sandra Patricia. (2014). Movimientos, organizaciones sociales y acciones colectivas en la formación de profesores. Nómadas, (41), 167-183. Disponible en: http://www.scielo.org.co/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S012175502014000200011&lng=en&tlng=es.
dc.relation.referencesBarajas, C. (1998). La Tierra, la cocina, la salud: flujos de poder y energía en grupos domésticos campesinos. Colombia Cuadernos de Desarrollo Rural .
dc.relation.referencesBortnowska, Katarzyna y Alberton, Anete. (2015) Comida local y memoria gustativa. El Tirolerfest de Treze Tílias (Brasil). En Revista Estudios y perspectivas en turismo. V.24 pp 736-754. Universidad do Vale do Itajaí. Biguaçu, Brasil.
dc.relation.referencesBourdieu, P. (1988). La Distinción. Criterios y bases sociales del gusto. Madrid: Santillana.
dc.relation.referencesCamacho, J. (2006). Bueno Para Comer, Bueno Para Pensar Comida, Cultura Y Biodiversidad En Cotacachi. Desarrollo con identidad: Comunidad,cultura y sustentabilidad en los Andes. Robert Rhoades, Quito: Abya-Yala.
dc.relation.referencesCamacho, J. (2014). Una cocina exprés. Cómo se cocina una política pública de patrimonio culinario. En: El valor del patrimonio. Libro. Disponible en: https://www.humanas.unal.edu.co/colantropos/files/5814/8554/4123/Una_cocina_expres._Como_se_cocina_una_po.pdf
dc.relation.referencesCaro, J. (2019) Memorias en movimiento. Lecturas del pasado en la escuela primaria. Pontificia Universidad Javeriana. Bogotá. Disponible en: https://repository.javeriana.edu.co/handle/10554/46321
dc.relation.referencesCastell, E., & Falcó, L. (2004). El museólogo desactivado. Actores y audiencias en la representación de la batalla del Ebro. Mnemòsine.
dc.relation.referencesCharry Ocampo, Cristian Camilo (2015). La dimensión performance del profesor: un análisis de la presencia en el campo expandido y la acción docente. Tesis de Pregrado. Facultad de Bellas Artes. Universidad Pedagógica Nacional. Disponible en: http://repository.pedagogica.edu.co/handle/20.500.12209/1275
dc.relation.referencesChávez, M. G. (2019). La Patrimonialización está Verdaderamente en Todas Partes. En S. Bak-Geller Corona, R. Matta, & C.-É. De Suremain, Patrimonios Alimentarios. Entre consensos y tensiones. (págs. 9-16). San Luis Potosí: Institut de Recherche pour le Développement Editions.
dc.relation.referencesClemente, A. y Milstein, D. (2019). Abriendo ventanas para ver y entender: Etnografía en colaboración con niños, niñas y adolescentes en México y Argentina. Papeles de Trabajo sobre Cultura, Educación y Desarrollo Humano, 15(2), 1-17. Disponible en: http://psicologia.udg.edu/PTCEDH/menu_articulos.asp
dc.relation.referencesCMS, C. M.Consejo Municipal de Sotaquirá (2014). Acuerdo 002 del 25 de febrero de 2014. Obtenido de http://sotaquira-boyaca.gov.co/apc-aa-files/36373932393035656137653436376438/acuerdo-002-2014-declara-a-los-indios-sotaquireos-comp-patrimonio-cultural-sotaquira-boyaca.pdf
dc.relation.referencesContreras, J., & Gracia, M. (2005). Alimentación y Cultura: Perspectivas Antropológicas. Barcelona: Ariel.
dc.relation.referencesContreras, Jesús. (2013) ¿Seguimos siendo lo que comemos? En: Identidad a través de la cultura alimentaria. Memoria Simposio. Comision Nacional para el Conocimiento y Uso de la Biodiversidad. Mexico. Disponible en: https://www.biodiversidad.gob.mx/publicaciones/versiones_digitales/Identidad.pdf
dc.relation.referencesContreras, J. (2019). La Alimentación Contemporánea Entre La Globalización y La Patrimonialización. Boletín de Antropología, 30-55.
dc.relation.referencesCuesta, Raimundo. (2004) La escolarización de masas. En Cuadernos de pedagogía. N.334 Disponible en: http://www.nebraskaria.es/wp-content/uploads/2016/09/La-escolarizaci%C3%B3n-de-masas.pdf
dc.relation.referencesCuesta, Raimundo (2016). Tradiciones inventadas, historia con memoria y didáctica crítica. En: I Seminari «Repensar la didàctica de les ciències socials». El pes de la tradició, un obstacle per una didáctica crítica de les Ciències Socials? Disponible en: https://www.nebraskaria.es/wp-content/uploads/2016/12/3.7.Tradiciones-inventadas-historia-con-memoria.2016.pdf
dc.relation.referencesCuesta, R. (2019). La escuela como cultura. Espejismos historiográficos. Con-Ciencia Social (segunda época). 2, 150-162. Disponible en: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=6858653
dc.relation.referencesDelgado Salazar, R. (2001). Comida y cultura: identidad y significado en el mundo Contemporáneo. Estudios de Asia y África, vol. XXXVI, núm. 1, 83-108.
dc.relation.referencesEscamilla Márquez, D. A. (2016). Alimentación y poder: De los problemas culturales a los problemas políticos, un viraje necesario en la historia de la alimentación contemporanéa. Revistas Cambios y Permanencias. Número 8, 325-326.
dc.relation.referencesEspeitx , E., & Arnaiz, M. G. (1999). La alimentación humana como objeto de estudio para la antropología: posibilidades y limitaciones. Revista Internacional de Ciencias Sociales, 137-152.
dc.relation.referencesEstrada Ochoa, Julián; Ramírez Vidal, Luis Alfonso y Delgado Salazar, Ramiro (2019). “Alimentación, comida y culturas: un horizonte de conocimiento a manera de presentación”. En: Boletín de Antropología. Universidad de Antioquia, Medellín, vol. 34, N.º 58, pp. 19-29. DOI: http://dx.doi.org/10.17533/udea.boan.v34n58a02
dc.relation.referencesFandiño Y., Bermúdez, J. (2015) Capítulo 2. Práctica pedagógica: subjetivar, problematizar y transformar el quehacer docente. En: Práctica y experiencia: claves del saber pedagógico docente / Andrea Muñoz Barriga y otros; compiladora Ruth Milena Páez Martínez. Bogotá; Ediciones Unisalle. Disponible en: http://biblioteca.clacso.edu.ar/Colombia/fceunisalle/20170117095042/Practicaexp.pdf
dc.relation.referencesFavret-Saada, Jeanne (2013). “Ser Afectado” Como Medio De Conocimiento En El Trabajo De Campo Antropológico. Avá. Revista de Antropología, (23) ,49-67. ISSN: 1515-2413. Disponible en: https://www.redalyc.org/articulo.oa?id=169039923002
dc.relation.referencesFranco P., S. M. (2010). Aportes de la Sociología al Estudio de la Alimentación Familiar. Revista Luna Azul ISSN 1909-2474, 139-155.
dc.relation.referencesGaravito, E. (2011). De ignorancias e invenciones: generación de conocimiento en acciones creadoras, a partir de una receta de cocina. Bogotá: Universidad Nacional de Colombia.
dc.relation.referencesGiménez, Gilberto. La cultura como identidad y la identidad como cultura, Instituto de Investigaciones Sociales, UNAM, México, 2003. Disponible en: https://perio.unlp.edu.ar/teorias2/textos/articulos/gimenez.pdf
dc.relation.referencesGuerra, Pablo, (2020). Recetario de sabores lejanos. Bogotá: Cohete Cómics; Instituto Pensar, [145 pp.]
dc.relation.referencesGuerrero, Alba Lucy, (2017) Bordes, límites y fronteras: encuentros etnográficos con niños, niñas y adolescentes. Primera edición. Bogotá: Editorial Pontificia Universidad Javeriana. (Colección Libros de Investigación).
dc.relation.referencesGuidonet, A. (2007). La Antropología de la Alimentación. Barcelona: UOC.
dc.relation.referencesHalbwachs, M. (1968) La memoria colectiva. París, PUF. Disponible en: http://ih-vm-cisreis.c.mad.interhost.com/REIS/PDF/REIS_069_12.pdf
dc.relation.referencesHernández Lara, J. (2003). Reseña de "La distinción. Criterio y bases sociales del gusto" de P. Bourdieu. Revista Sociedad y Economía, núm. 4, 31-36.
dc.relation.referencesHerrera, M.… [et.al.] (2013) Memoria y formación: configuraciones de la subjetividad en ecologías violentas editora Lucía Bernal Cerquera. 1ª. Ed. – Bogotá: Universidad Pedagógica Nacional, CIUP, 220 p. Disponible en: http://biblioteca.clacso.edu.ar/Colombia/dcsupn/20160601113240/memoriaFormacion.pdf
dc.relation.referencesIturralde, Marisol y Guevara, Jennifer (2014) Las estéticas profesorales: apariencia y vestuario. Algunas consideraciones. En: I Encuentro Internacional De Educación - Espacios de investigación y divulgación. UNCPBA. Tandil, Argentina. Disponible en: https://www.ridaa.unicen.edu.ar/xmlui/handle/123456789/317
dc.relation.referencesKearcher, Nestor. (1999) Desafios e utopías no ensino de geografía. 3ª Ed. - Santa Cruz do Sul. EDUNISC. 144 p.
dc.relation.referencesLahoz Rallo, C., & Loma-Ossorio Friend, E. (2007). Seguridad Alimentaria y Nutricional: Evolución y conceptos. Documento proporcionado por el SENA en curso virtual de Seguridad Alimentaria.
dc.relation.referencesLara, A. (2018). Guia del Mise En Place en La Cocina. Caracas: Universidad Pedagógica Experimental Libertador.
dc.relation.referencesLicona Valencia, E., Garcia López, I. C., & Cortés Patiño, A. (2019). El Espacio Culinario. Una propuesta de análisis desde la Antropología de la Alimentación. Antropología Experimental, 166.
dc.relation.referencesMADR. Ministerio de Agricultura y Desarrollo Rural. (2013). SIG – Municipal Tuta. Proyecto Oferta Agropecuaria. Sistema de Informacion Geografica Municipal.. Disponible en: http://bibliotecadigital.agronet.gov.co/handle/11438/7547
dc.relation.referencesMariano, M., Endere, M., & Mariano, C. (2014). Herramientas Metodológicas para la Gestión del Patrimonio Intangible. El caso del municipio de Olavarría, Buenos Aires. Revista Colombiana de Antropología, 243-269.
dc.relation.referencesMarqués Ávila, Ángel. (2019) La buena y gustosa costumbre del postre. En: Revista distribución y consumo. Mercasa. Vol. 2. Disponible en: https://www.mercasa.es/media/publicaciones/255/La_buena_y_gustosa_costumbre_del_postre.pdf
dc.relation.referencesMaury, E. (2010). Ritos de comensalidad y espacialidad. Un análisis antropo-semiótico de la alimentación. Gazeta de Antropología - Universidad de Chile.
dc.relation.referencesMilstein, Diana. (2020) Niñas, niños, jóvenes y la etnografía: Educación y descentramientos. En: Diálogos sobre la educación. Disponible en: DOI: https://doi.org/10.32870/dse.v0i20.690
dc.relation.referencesNogué, J. (2016). Paisaje, Patrimonio y Políticas Públicas. En: Proyecto Nabarralde. Disponible en: https://nabarralde.eus/es/paisaje-patrimonio-y-politicas-publicas/
dc.relation.referencesOspina Florido, B. (2011) Espacializando la memoria: Reflexiones sobre el tiempo, el espacio y el territorio en la constitución de la memoria. Aletheia, 2 (3). En Memoria Académica. Disponible en:http://www.memoria.fahce.unlp.edu.ar/art_revistas/pr.4992/pr.4992.pdf
dc.relation.referencesOspina Florido, B. G. (2018). Geo-graficando las memorias campesinas. La lucha por la tierra y los sentidos del pasado. Cambios Y Permanencias, 9(2), 119–142. Disponible en: https://revistas.uis.edu.co/index.php/revistacyp/article/view/9176
dc.relation.referencesPazarelli, F. (2010). La importancia de hervir la sopa. Mujeres y técnicas culinarias en los Andes. Antípoda Revista de antropología y arqueología. UNIANDES.
dc.relation.referencesPisón, E. M. (2007). Epilogo: Paisaje, Cultura y Territorio. En J. Nogué, La construcción social del paisaje (págs. 331-342). Madrid: Biblioteca Nueva, S.L.
dc.relation.referencesRengifo, G. (2008). Educación y diversidad cultural. Los oficios campesinos. . Lima: Bellido Ediciones EIRL.
dc.relation.referencesSánchez, E. (2019). Ver, preguntar y cocinar… y cocinar cantando. La cocina tradicional del Pacífico colombiano: un patrimonio cultural en riesgo. Boletín de Antropología. Universidad de Antioquia, 185-198.
dc.relation.referencesUNESCO. (2004). La Unesco y El Patrimonio Mundial. Bilbao: UNESCO.
dc.relation.referencesUNESCO. (2014). Indicadores UNESCO de Cultura Para el Desarrollo. París: UNESCO
dc.rights.accessrightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.rights.accessrightshttp://purl.org/coar/access_right/c_abf2
dc.rights.creativecommonsAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International
dc.rights.urihttps://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
dc.subjectAlimentaciónspa
dc.subjectMemoriaspa
dc.subjectTutaspa
dc.subjectEtnografíaspa
dc.subjectMemoria socialspa
dc.subjectMemoria familiarspa
dc.subject.keywordsFeedingeng
dc.subject.keywordsMemoryeng
dc.subject.keywordsEthnographyeng
dc.subject.keywordsSocial memoryeng
dc.subject.keywordsFamily memoryeng
dc.titleDe indios y fogones : los sabores de la memoria y la cocina en Tuta, Boyacá.spa
dc.type.coarhttp://purl.org/coar/resource_type/c_7a1feng
dc.type.driverinfo:eu-repo/semantics/bachelorThesiseng
dc.type.hasVersioninfo:eu-repo/semantics/acceptedVersion
dc.type.localTesis/Trabajo de grado - Monografía - Pregradospa

Archivos

Bloque original

Mostrando 1 - 1 de 1
Cargando...
Miniatura
Nombre:
De Indios y Fogones_Stephanie_Bohorquez (1).pdf
Tamaño:
2.05 MB
Formato:
Adobe Portable Document Format
Descripción:

Bloque de licencias

Mostrando 1 - 2 de 2
No hay miniatura disponible
Nombre:
license.txt
Tamaño:
1.71 KB
Formato:
Item-specific license agreed upon to submission
Descripción:
No hay miniatura disponible
Nombre:
202203200059513-11 ABR 22 LIZETH BOHORQUEZ.pdf
Tamaño:
303.84 KB
Formato:
Adobe Portable Document Format
Descripción:
LICENCIA APROBADA